11:02 28/05/2018
Với khí hậu nóng bức thất thường của mùa hè, sốc nhiệt là mối quan ngại cho bất kỳ ai vì nó có thể dẫn tới nhiều hậu quả nghiêm trọng, thậm chí có thể gây tử vong. Tuy nhiên, sốc nhiệt hoàn toàn có thể phòng tránh được. Hiểu và nắm được những kiến thức về sốc nhiệt sẽ giúp phòng tránh những điều đáng tiếc xảy ra với bạn và những người xung quanh.
Sốc nhiệt là gì?
Sốc nhiệt là bệnh lý đặc trưng bởi tình trạng tăng nhiệt độ cơ thể trên 40 độ C và kèm theo rối loạn chức năng thần kinh (rối loạn ý thức, hôn mê, co giật). Nguyên nhân chủ yếu là do thời tiết nắng nóng khiến cơ thể không kịp thích nghi gây mất nước, làm tổn thương hệ thống kiểm soát thân nhiệt.
Khi nào thì xảy ra sốc nhiệt?
Sốc nhiệt được chia thành 2 nhóm: sốc nhiệt kinh điển và sốc nhiệt do gắng sức.
Sốc nhiệt kinh điển (classic heatstroke) hay gặp ở người già, cơ thể suy nhược, trẻ em, người có bệnh tim mạch, bệnh thần kinh, hay các rối loạn nội tiết...tiếp xúc một cách thụ động với một môi trường có nhiệt độ cao trong nhiều giờ hoặc nhiều ngày.
Sốc nhiệt do gắng sức (exertional heatstroke) hay gặp những người trẻ, khỏe mạnh với hệ điều hòa nhiệt bình thường. Khi bị phơi nhiễm với nhiệt độ môi trường tăng cao và đồng thời do sự sinh nhiệt lúc thể thao, gắng sức,...
Các triệu chứng khi bị sốc nhiệt
Nhận biết sớm các dấu hiệu, triệu chứng khi cơ thể bắt đầu bị sốc nhiệt :
- Nhiệt độ cơ thể tăng cao : Một trong những dấu hiệu quan trọng nhất của sốc nhiệt là nhiệt độ cơ thể đột ngột tăng cao. Nếu thấy dấu hiệu này, hãy ở trong nhà, trong bóng râm để nghỉ ngơi.
- Da nóng và khô : Ánh nắng gay gắt có thể làm cơ thể mất nước nghiêm trọng, khiến da nóng, đỏ lên. Nếu có làn da nhạy cảm, có thể bạn sẽ bị bỏng đỏ da.
- Rối loạn tim mạch: rối loạn nhịp tim, hạ huyết áp.
- Rối loạn hô hấp: khó thở, suy hô hấp, hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển.
- Rối loạn thần kinh trung ương: cơn động kinh và hôn mê.
- Suy gan, suy thận.
- Rối loạn đông máu.
- Các dấu hiệu, triệu chứng khác : mệt mỏi, đau đầu, khó thở, đỏ mặt, nôn mửa và bị tiêu chảy.
Sốc nhiệt dẫn đến nhiều biến chứng
Các triệu chứng của sốc nhiệt diễn biến rất nhanh và rầm rộ. Nếu như không được điều trị sớm, bù nước và điện giải đầy đủ thì có thể dãn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như: biến chứng tim mạch, tụt huyết áp; phù phổi, viêm phổi; suy thận cấp, hoại tử ống thận cấp; hạ Kali máu, tăng kali máu, tăng natri máu, hạ đường huyết, tăng uric máu. Nặng hơn là rối loạn đông máu; liệt nửa người, hôn mê,... ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe,nếu không xử trí kịp thời có thể dẫn đến tử vong.
Cách xử trí khi bị sốc nhiệt
Trước một trường hợp bị sốc nhiệt cần nhanh chóng tiến hành những biện pháp sơ cứu ngay lập tức khi chưa có sự hỗ trợ của nhân viên y tế hay phương tiện y tế như:
- Tiến hành giảm thân nhiệt cho nạn nhân: Chuyển ngay nạn nhân vào chỗ mát, thoáng gió, cởi bỏ bớt quần áo, chườm lạnh bằng khăn mát hoặc nước đá ở những vị trí có động mạch lớn đi gần ngoài da như nách, bẹn. Nếu nạn nhân còn tỉnh táo và có thể uống, hãy cho uống nước mát hoặc dung dịch Oresol.
- Nếu người bệnh mất ý thức và không thấy có dấu hiệu tuần hoàn như tự thở, ho và cử động.thì Tiến hành hồi sinh tim phổi (CPR).
- Nhanh chóng chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Trong quá trình vận chuyển vẫn thường xuyên chườm mát cho nạn nhân. Nếu dịch vụ cấp cứu ở xa hay không đến ngay lập tức được có thể hỏi các nhân viên y tế cách cấp cứu nạn nhân.
Cách phòng ngừa sốc nhiệt
Chuyên gia khuyến cáo, để phòng ngừa sốc nhiệt, chúng ta cần tránh để cơ thể mất nước và không hoạt động quá sức trong những ngày thời tiết ẩm nóng. Nếu phải hoạt động nhiều vào những ngày nắng nóng, bạn cần uống nhiều nước, trong đó không chỉ là nước lọc mà có thể sử dụng các thức uống bù muối và chất khoáng như dung dịch Oresol. Tránh sử dụng các loại nước giải khát có đường, cồn và caffeine vì có khả năng làm mất nước.
Những người thường xuyên làm việc dưới tiết trời nắng nóng, làm việc lâu dưới ánh nắng mặt trời, người tập luyện thể thao… cần bổ sung chất điện giải và nước cho cơ thể kịp thời vì đổ mồ hôi nhiều sẽ gây mất nước. Tập luyện hay lao động nặng cũng cần đảm bảo nghỉ giải lao, mặc quần áo mỏng nhẹ, sáng màu.
Sốc nhiệt là bệnh chứng phổ biến về mùa hè, nhất là trong những ngày nóng bức cao điểm. Mọi người cần chú ý để phòng tránh kịp thời.
